Με την ψήφιση του Ν.4174/2013 «Φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις», εισήχθη για πρώτη φορά στο φορολογικό μας δίκαιο, γενική διάταξη για την καταπολέμηση του φαινομένου της φοροαποφυγής (άρθρο 38 του σχετικού νόμου). Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο συγκεκριμένος νόμος συνιστά κατά κάποιο τρόπο το φορολογικό Σύνταγμα της χώρας, σηματοδοτεί δε την προσπάθεια μεταστροφής από ένα σύστημα κανόνων σε ένα σύστημα αρχών. Λειτουργεί παράλληλα με ειδικότερες διατάξεις που υπάρχουν στο φορολογικό νόμο 4172/2013 (Άρθρα 4,23 παρ.ιγ,27 παρ.5,56,65 και 66).

Παράγωγο της αγγλοσαξονικής σκέψης και απότοκο της μνημονιακής εποπτείας της χώρας, σε συμμόρφωση και με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον Δεκέμβριο του 2012,  σε πλήρη στοίχιση με εκθέσεις και μελέτες ξένων οργανισμών (Ο.Ο.Σ.Α.) σε επίπεδο τεχνικών ορισμών αλλά και ουσίας, η συγκεκριμένη διάταξη, που εισήχθη στην εσωτερική νομοθεσία χωρίς να έχει τύχει προηγούμενης διαβούλευσης και αναλυτικής ερμηνείας, φαίνεται να αποτελεί ένα επιπλέον εργαλείο για τις φορολογικές αρχές της χώρας στην καταπολέμηση του φαινομένου της φοροδιαφυγής – αποφυγής. Αποσπασματικές προσπάθειες έγιναν με την ψήφιση διαφόρων φορολογικών διατάξεων και κατά το παρελθόν (Ν.3517/2006, Ν.3842/2010, ν.3943/2011), θέσπιση όμως ενός γενικού κανόνα δεν υπήρχε. Κυρίαρχο ζήτημα συνιστά και για το Κοινοτικό Δίκαιο. Η πρώτη οδηγία 77/799/ΕΟΚ εκδόθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ το 1977, τροποποιήθηκε αρκετές φορές και πλέον βρίσκεται σε ισχύ η οδηγία 2016/1164 του Συμβουλίου της 12ης Ιουλίου 2016.

Το ζήτημα βέβαια δεν είναι κατά πόσο είμαστε εναρμονισμένοι νομοθετικά ως χώρα με τους διεθνείς κανονισμούς και τις γενικά παραδεκτές αρχές που ισχύουν σε διάφορες χώρες, αλλά το κατά πόσο η συγκεκριμένη διάταξη μπορεί να συνδυαστεί και να λειτουργήσει κατά τρόπο που θα παρακάμπτει τον φορμαλισμό που διέπει ως γνωστόν το φορολογικό μας σύστημα, προστατεύοντας παράλληλα και την ασφάλεια δικαίου για τους πολίτες αυτής της χώρας. Και αυτό γιατί όπως αναφέρει και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής «…η γενικότητα και η ευρύτητα µε την οποία είναι διατυπωμένη η προτεινόμενη ρύθμιση, όπως και η ασάφεια των ορισμών που δίδονται στις προτεινόμενες παραγράφους 2 έως 5, είναι προφανές ότι θα προκαλέσουν πλήθος ερμηνευτικών αμφισβητήσεων, κυρίως διότι αφήνουν ευρύτατα περιθώρια άσκησης διακριτικής ευχέρειας στη Φορολογική Διοίκηση.»

Τι είναι όμως η φοροαποφυγή; Σε τι διαφέρει από την φοροδιαφυγή;

Φοροδιαφυγή συνιστά κάθε παράνομη ενέργεια που οδηγεί στην μείωση ή εξάλειψη της φορολογικής υποχρέωσης.

Φοροαποφυγή συνιστά κάθε νόμιμη ενέργεια που οδηγεί στην μείωση ή εξάλειψη της φορολογικής υποχρέωσης και αποτελεί προϊόν επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού που τυγχάνει εφαρμογής, είτε μεταξύ διαφορετικών κρατών, (όπου υπάρχουν νομικές διαφορές στον τρόπο αντιμετώπισης της ίδιας φορολογικής βάσης), είτε στο εσωτερικό της χώρας (άσκηση δραστηριότητας μέσω παρένθετων συγγενικών προσώπων κλπ).

Η Φορολογική Διοίκηση σύμφωνα με τις διατυπώσεις του άρθρου 38, δύναται να αγνοεί λοιπόν, κάθε τεχνητή διευθέτηση ή σειρά διευθετήσεων που αποβλέπει σε αποφυγή της φορολόγησης και οδηγεί σε φορολογικό πλεονέκτημα. Οι εν λόγω διευθετήσεις αντιμετωπίζονται, για φορολογικούς σκοπούς, με βάση τα χαρακτηριστικά της οικονομικής τους υπόστασης.

Ο όρος «τεχνητή» έγκειται στην απουσία οικονομικής ή εμπορικής ουσίας.

Κλείνοντας, θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής:

  1. Η φοροαποφυγή ερμηνεύεται από πολλούς, ότι δεν επισύρει ποινικές κυρώσεις. Ο διορθωτικός προσδιορισμός του φόρου στον οποίο θα προβεί η Φορολογική Διοίκηση όμως, θα έχει ως συνέπεια την επιβολή τόκων και πρόσθετων φόρων. Σε περίπτωση δε που η αξία των διαφορών αυτών είναι μεγάλη, αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος του προβλήματος.
  2. Μέχρι σήμερα, δεν έχει εκδοθεί κάποια ερμηνευτική εγκύκλιος. Έχουμε την άποψη ότι μια ερμηνευτική προσέγγιση που θα αναπαράγει απλά το κείμενο του νόμου, λόγω και της πολυπλοκότητας του θέματος, δεν θα έχει ιδιαίτερο νόημα.
  3. Δεν υπάρχει δικαστηριακή νομολογία, παρά μόνο η υπ’ αριθμ.3680/03.07.2017 απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *