Ο νομικός τύπος της ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας, θεσμοθετήθηκε με την ψήφιση του Ν.4072/2012 – «Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος – Νέα εταιρική μορφή – Σήματα – Μεσίτες Ακινήτων – Ρύθμιση θεμάτων ναυτιλίας, λιμένων και αλιείας και άλλες διατάξεις» (άρθρα 43 – 120). Συνιστά μια μορφή ευέλικτης Α.Ε. περισσότερο παρά Ε.Π.Ε., όπως, αρχικώς, είχε καλλιεργηθεί ως κυρίαρχη άποψη. Ποια είναι όμως τα στοιχεία που την καθιστούν ελκυστική κατά τον αρχικό σχεδιασμό μιας επιχειρηματικής κίνησης;
Πότε είναι συμφέρουσα η επιλογή αυτής της νομικής μορφής;
- Όταν αποτελεί για τους εταίρους βασική προτεραιότητα η ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η προσωπική τους περιουσία, αν και το στοιχείο αυτό, βέβαια, θα μπορούσε να αντιτάξει κανείς ότι ενυπάρχει και στους άλλους δυο βασικούς τύπους κεφαλαιουχικής εταιρείας, Α.Ε. και Ε.Π.Ε..
- Υφίσταται απλοποιημένη διαδικασία ίδρυσης, με ιδιωτικό συμφωνητικό, χωρίς να απαιτείται παράσταση δικηγόρου και συμβολαιογράφου, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (αν επιβάλλεται από ειδική διάταξη νόμου ή αν εισφέρονται περιουσιακά στοιχεία, για την μεταβίβαση των οποίων απαιτείται συμβολαιογραφικός τύπος ή επιλέγεται από τα μέρη, σχετικό το άρθρο 49 του Ν.4072/2012, παρ. 2).
- Όταν οι εταίροι, για διάφορους λόγους, δεν επιθυμούν τη διάθεση κεφαλαίων στη χρονική εκκίνηση της ανάληψης της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 43 παρ.3 του Ν.4072/2012 «Το κεφάλαιο της ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας καθορίζεται από τους εταίρους χωρίς περιορισμό, μπορεί δε να είναι και μηδενικό. Οι εταίροι συμμετέχουν στην εταιρεία με κεφαλαιακές, με εξωκεφαλαιακές ή με εγγυητικές εισφορές, σύμφωνα με τα άρθρα 77 έως 79.». Τα είδη των εισφορών εξειδικεύονται στα άρθρα 76-79 του ίδιου Νόμου. Διευκολύνεται ο διαχωρισμός των λειτουργιών των εταίρων μέσα στην επιχείρηση.
- Όταν οι εταίροι επιθυμούν την ύπαρξη ενός ξεκάθαρου πλαισίου που διακρίνει απόλυτα τις έννοιες ιδιοκτησίας και διοίκησης. Παρέχεται η δυνατότητα διορισμού ενός ή πολλών διαχειριστών φυσικών προσώπων, χωρίς να είναι ταυτόχρονα και εταίροι. Σε αυτό το επίπεδο, ο νομικός τύπος της Ι.Κ.Ε. μέσα από το σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας και εταιρικής διακυβέρνησης που την διέπει, καθίσταται ελκυστικότερη σε σχέση με το ισχύον νομικό πλαίσιο που διέπει τις Ανώνυμες Εταιρείες (Ν.2190/1920) και τις Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (Ν.3190/1955).
- Σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, ασφαλιστέα ιδιότητα έχει μόνο ο διαχειριστής και ο μονοπρόσωπος εταίρος. Δεν καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές στα μερίσματα (εκτός από την περίπτωση του μονοπρόσωπου εταίρου-διαχειριστή – σχετικό το υπ.΄ αριθ. πρωτ.:Δ.15/Δ΄/619/15/13-4-2018 έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας).
- Σε σύγκριση με τις προσωπικές εταιρείες και το αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τις Ανώνυμες Εταιρείες, η διάθεση των κερδών είναι στην πλήρη ευχέρεια απόφασης των εταίρων. Παρέχεται κατά αυτό τον τρόπο ένα σημαντικό φορολογικό πλεονέκτημα.
- Σε αντίθεση με τις Ε.Π.Ε. (άρθρο 13 Ν.3190/1955), απαιτείται πλειοψηφία μεριδίων και όχι προσώπων.
- Ο νόμος πλαίσιο για τις Ι.Κ.Ε. (4072/2012) εισάγει καινοφανείς κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την περιστολή του διοικητικού κόστους λειτουργίας και την ταχύτητα του μηχανισμού λήψης σημαντικών αποφάσεων. Ενδεικτικά αναφέρουμε την παροχή δυνατότητας, σύμφωνα με το άρθρο 73 του Ν.4072/2012, οι αποφάσεις των εταίρων, αν είναι ομόφωνες, να λαμβάνονται εγγράφως χωρίς συνέλευση.
- Παρέχεται η δυνατότητα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 43 του Ν.4072/2012, παρ.5 το καταστατικό και οι τροποποιήσεις του, εφόσον είναι ιδιωτικά έγγραφα, καθώς και οι αποφάσεις των εταίρων της και τα πρακτικά να συντάσσονται και σε μία από τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζεται το άρθρο 14 του Ν. 3419/2005 (Α΄ 297). Στις σχέσεις της εταιρείας και των εταίρων με τους τρίτους υπερισχύει το κείμενο στην ελληνική. Η δυνατότητα αυτή καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική όταν στην εταιρεία συμμετέχουν και αλλοδαπά μέλη.
Αξίζει να σημειωθεί βέβαια ότι και για τις Α.Ε. και για τις Ε.Π.Ε., υφίσταται νέο σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο (Ν.4548/2018 και 4541/2018 αντίστοιχα).
Κλείνοντας θα πρέπει να σημειώσουμε τα εξής: η επιλογή της νομικής μορφής αποτελεί μια βασική παράμετρο για την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά όχι τη μοναδική. Είναι γνωστό ότι μετά την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού νόμου 4387/2016, οι μετατροπές υφισταμένων εταιρειών σε Ι.Κ.Ε., αλλά και οι νέες συστάσεις με τη μορφή αυτή, αυξήθηκαν ραγδαία. Υπάρχει, όμως, στην Ελλάδα η λογιστική κουλτούρα να υποστηρίξει τη λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών; Πιστεύουμε ότι η απάντηση είναι αρνητική σε ένα μεγάλο βαθμό. Το θέμα αυτό, όμως, θα το αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο μας