Οι εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης, όπως οι μικροπιστώσεις, φαίνεται ότι καθιερώνονται πλέον ως ένα χρήσιμο εργαλείο στη λειτουργική ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, ανοίγουν ένα παράθυρο ευκαιρίας για ιδιώτες που δεν έχουν πρόσβαση σε κλασικές μορφές χρηματοδότησης (τραπεζικός δανεισμός). Για την Ελλάδα, οι μικροπιστώσεις αποτέλεσαν το τελευταίο από μια σειρά χρηματοδοτικών εργαλείων εγκεκριμένων για άντληση από τον προϋπολογισμό του ΕΣΠΑ 2014-2020. Οι μικροπιστώσεις, με τα μέχρι τώρα ισχύοντα δεδομένα στη χώρα μας, αφορούν δάνεια έως 25.000 ευρώ, με βασικό επιτόκιο Euribor τριμήνου πλέον 7% spread και 0,60 ειδική εισφορά (κόστος δανεισμού αρκετά χαμηλότερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες), με τοκοχρεωλυτική απόσβεση, χωρίς περίοδο χάριτος και διάρκεια τα τέσσερα έτη. Δεν απαιτούνται εμπράγματες εξασφαλίσεις, αλλά μόνο η παροχή προσωπικών εγγυήσεων από τους φορείς – φυσικά πρόσωπα της επιχείρησης.
Για την Ελλάδα, σε αντίθεση με το τι ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πιστοδοτικοί φορείς είναι οι τραπεζικοί οργανισμοί (με την μερίδα του λέοντος να την έχουν οι Συνεταιριστικές Τράπεζες). Η νομοθετική θέσπιση ειδικού θεσμικού πλαισίου από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης βρίσκεται στο τελικό προπαρασκευαστικό στάδιο και προβλέπει τη δημιουργία ενός Ταμείου Μικροπιστώσεων, όπου η χρηματοδοτήσεις θα διοχετεύονται από εταιρείες ειδικού σκοπού (πάροχοι μικροπιστώσεων) εποπτευόμενες από την Τράπεζα της Ελλάδος (το σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση λίαν συντόμως). Στην παρούσα φάση, οι οντότητες αυτές περιορίζονται σε απλές υπηρεσίες διαμεσολάβησης (συμβουλευτική υποστήριξη, ενημέρωση, συλλογή δικαιολογητικών κλπ).
Πώς ξεκίνησαν όλα αυτά;
Ήδη από το 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σχεδίασε και έθεσε σε λειτουργία, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων, τον θεσμό των μικροπιστώσεων, με το πρόδρομο πρόγραμμα European Progress Microfinance Facility, είτε με την παροχή εγγυητικών κεφαλαίων είτε με απευθείας χρηματοδοτήσεις. Από το 2015 υλοποιείται το πρόγραμμα για την Απασχόληση και την Κοινωνική Καινοτομία (Programme for Employment and Social Innovation – EaSI).
Το πρόγραμμα EaSI διαχειρίζεται απευθείας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πρόγραμμα συνενώνει τρία προγράμματα της ΕΕ (PROGRESS, EURES και Μηχανισμός Μικροχρηματοδοτήσεων Progress) τα οποία αποτελούσαν αντικείμενο ξεχωριστής διαχείρισης κατά το διάστημα 2007-2013.
Για την περίοδο 2021-2027 σχεδιάζεται η ενοποίηση σε κεντρικό επίπεδο, από ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο (InvestEu), όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ.
Ενίσχυση, λοιπόν, και επανεκκίνηση των επιχειρηματικών δράσεων καθώς και δημιουργία ενός κοινωνικού δικτύου ασφαλείας για ανθρώπους που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση και ζητούν την επανένταξή τους στην αγορά εργασίας και τον επιχειρηματικό στίβο, είναι ο διττός στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Για την Ελλάδα δεν χρειάζεται να τονίσουμε ιδιαίτερα πόσο χρήσιμα είναι αυτά τα εργαλεία για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα που έχουν αδυναμία πρόσβασης στην τραπεζική πίστη.