Η εισαγωγή του θεσμού των ηλεκτρονικών βιβλίων, όπως έχει επικρατήσει να αναφέρονται (MyData), προβάλλεται σε όλους τους τους τόνους από υπηρεσιακούς παράγοντες, ως το νέο (να μας επιτραπεί να πούμε) υπέρ – όπλο στην φαρέτρα της ΑΑΔΕ για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Συνιστά μια διαδικασία πολυδιάστατη και πολυπαραγοντική ταυτόχρονα. Μεταβάλλει τον τρόπο διενέργειας των καθημερινών συναλλαγών αλλά και επαναπροσδιορίζει την σχέση με την Φορολογική Διοίκηση σε επίπεδο ελεγκτικών διαδικασιών, όλων των εμπλεκόμενων φορέων στο φάσμα της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Είναι γεγονός ότι διάφοροι υπηρεσιακοί παράγοντες της Φορολογικής Διοίκησης, δεν είδαν ποτέ με καλό μάτι τους νεωτερισμούς που εισήγαγε η υιοθέτηση των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (Ν.4308/2014). Και τι έκαναν για αυτό; Επέβαλλαν την επιστροφή στον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων δια της ηλεκτρονικής οδού. Γιατί ο μηχανισμός του MyData είναι ακριβώς αυτό. Ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Παράλληλα, το όλο εγχείρημα δεν αποτέλεσε ποτέ αντικείμενο ουσιαστικής συζήτησης και διαβούλευσης. Ακόμα και τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, στην κοινή γνώμη συγχέονται έννοιες όπως «ηλεκτρονικά βιβλία» και «ηλεκτρονική τιμολόγηση», δυο τελείως διαφορετικές μεταξύ τους διαδικασίες.
Επικράτησε λοιπόν για μια ακόμα φορά, για λόγους επικοινωνιακούς, η γνωστή μαξιμαλιστική λογική που διέπει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Για να μην παρεξηγούμαστε: Η φοροδιαφυγή πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αυτό δεν γίνεται όμως ούτε από τη μια μέρα στην άλλη, ούτε με φαραωνικού τύπου έργα όπως το MyData, που περισσότερες δυσκολίες θα δημιουργήσουν στους συνεπείς φορολογούμενους (φυσικά και νομικά πρόσωπα), παρά θα αποτρέψουν φαινόμενα φοροδιαφυγής.
Όλες οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ενημερώνουν και να παρακολουθούν πλέον τρία διαφορετικά υποσυστήματα:
-
- Τα τηρούμενα βιβλία σύμφωνα με τα ΕΛΠ (όπως γίνεται σήμερα).
- Τις διαφορές λογιστικής – φορολογικής βάσης (όπως γίνεται σήμερα).
- Τα ηλεκτρονικά βιβλία (νέα υποχρέωση από το 2021 και έπειτα).
Κατά την άποψή μας:
- Η Πολιτεία πρέπει να προχωρήσει στην περαιτέρω απλοποίηση του φορολογικού συστήματος με μείωση των φορολογικών συντελεστών και απλοποίηση των διαδικασιών (σε αυτό το πεδίο σημειώνουμε σημαντική πρόοδο είναι η αλήθεια).
- Αυστηροποίηση του Κώδικα Κυρώσεων για έκδοση και λήψη εικονικών στοιχείων.
- Έμφαση πρέπει να δοθεί στον καθολικό έλεγχο του cash flow των επιχειρήσεων με άμεση μείωση του ορίου πάνω από το οποίο οι δαπάνες εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων (σήμερα είναι 500,00 ευρώ).
- Εντατικοποίηση των φορολογικών ελέγχων με αξιοποίηση των δεδομένων που έχουν στην διάθεσή τους οι Φορολογικές Αρχές με στοιχεία από διάφορες πηγές που εμπλουτίζουν το σύστημα ELENXIS. Δεδομένα έχουμε, τρόπο αξιοποίησης δεν βρίσκουμε. Και αυτό το πρόβλημα δεν θα το λύσει το MyData.
- Ο θεσμός του φορολογικού πιστοποιητικού να καταστεί ξανά υποχρεωτικός και να επεκταθεί και σε μικρότερου μεγέθους οντότητες. Ο έλεγχοι να μπορούν να γίνονται και από λογιστές – φοροτεχνικούς και οικονομολόγους που κατέχουν τη σχετική άδεια και όχι μόνο από τις ελεγκτικές εταιρείες.
- Μείωση του ορίου τήρησης απλογραφικών βιβλίων στις 150.000,00 ακαθάριστα έσοδα.
- Υποχρεωτική δημοσίευση οικονομικών καταστάσεων για όλες τις οντότητες ανεξαρτήτως κατηγορίας.
- Σύστημα εσόδων – εξόδων για όλα τα φυσικά πρόσωπα. Όλες οι δαπάνες (με εισαγωγή ελάχιστων εξαιρέσεων) να εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα.
- Ενσωμάτωση στην φορολογική δήλωση των φυσικών προσώπων στοιχείων για τους τραπεζικούς λογαριασμούς κατά τα πρότυπα της δήλωσης Οικονομικών Συμφερόντων (ΔΟΣ – ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ).
Σχετικά με το MyData και λόγω και της επικείμενης καθολικής εφαρμογής, από 01.01.2022, πρέπει να επισημανθούν τα εξής:
Η εφαρμογή του μηχανισμού αυτού απαιτεί την σύμπραξη – συνέργεια όλων των εμπλεκόμενων μερών:
- Των συμβουλευτικών – λογιστικών γραφείων.
- Των επιχειρήσεων πληροφορικής.
- Των επιχειρήσεων.
Για το ρόλο του λογιστή – φοροτεχνικού, αποφαίνεται η Α.1138/2020 (άρθρο 6,παρ.3):
“3. Η σύνοψη και ο χαρακτηρισμός, διαβιβάζονται στην Α.Α.Δ.Ε. υποχρεωτικά μέσω λογιστή – φοροτεχνικού κατόχου άδειας που χορηγείται από το Ο.Ε.Ε., για τις οντότητες που εμπίπτουν στις προϋποθέσεις και τα όρια ακαθαρίστων εσόδων, όπως αυτά ορίζονται για την εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 38 του ν. 2873/2000, και εξετάζονται, για τους σκοπούς της διαβίβασης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο β΄ και γ΄ εδάφιο της υποπερ. γα) της περ. γ) της παρ. 6 του άρθρου 4, για τα ακόλουθα ανά περίπτωση:
α) Για τις συναλλαγές που αφορούν σε χαρακτηρισμό παραστατικών εξόδων τιμολόγησης και εσόδων αυτοτιμολόγησης που λαμβάνει η οντότητα από υπόχρεες οντότητες ημεδαπής, καθώς και σε σύνοψη και χαρακτηρισμό παραστατικών εξόδων της περ. 4 του άρθρου 4 της παρούσας, μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης Φ.Π.Α., ανάλογα με το τηρούμενο λογιστικό σύστημα. Ειδικά για τις οντότητες που δεν υπάγονται σε Φ.Π.Α., η σύνοψη και ο χαρακτηρισμός διαβιβάζονται στην Α.Α.Δ.Ε. μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης Φ.Π.Α. των τηρούντων απλογραφικό λογιστικό σύστημα.
β) Για τα δεδομένα σύνοψης και χαρακτηρισμού που αφορούν στις εγγραφές μισθοδοσίας, μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης για την απόδοση του σχετικού παρακρατούμενου φόρου.
γ) Για τα δεδομένα που αφορούν στις εγγραφές αποσβέσεων και στις λοιπές εγγραφές τακτοποίησης εσόδων – εξόδων, η σύνοψη και ο χαρακτηρισμός διαβιβάζονται είτε αναλυτικά είτε συγκεντρωτικά στην Α.Α.Δ.Ε. μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος.
Η δουλειά επομένως του λογιστή – φοροτεχνικού δεν είναι να διαβιβάζει τα παραστατικά αλλά να προβαίνει στους χαρακτηρισμούς των συναλλαγών και στην εναρμόνιση των ηλεκτρονικών βιβλίων με τα φορολογικά δεδομένα (δηλώσεις εισοδήματος & ΦΠΑ). Η διαδικασία αυτή, δεν αποτελεί διεύρυνση του χαρτοφυλακίου εργασιών προς ίδιον όφελος όπως ευρέως ακούγεται, αλλά πράξη πρόσθετης ευθύνης που επισύρει σοβαρές κυρώσεις και τον καθιστά υπόλογο απέναντι στην Φορολογική Διοίκηση.
Ο ρόλος της επιχείρησης – επιχειρηματία: Καλείται να εξασφαλίζει την διαβίβαση των στοιχείων σε καθημερινή βάση μέσα από συγκεκριμένα κανάλια διαβίβασης. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να αλλάξουν πρότυπα λειτουργίας και επιχειρηματικές συνήθειες ετών. Κατανοούμε ότι δεν είναι εύκολο. Είναι όμως απολύτως αναγκαίο. Επιπρόσθετα, οντότητες με μεγάλο όγκο συναλλαγών, πρέπει να συμπεριλάβουν στο οργανόγραμμά τους συγκεκριμένη θέση (MyData Officer) με ενδεικτικά καθήκοντα, τον έλεγχο της ροής και την αντιμετώπιση των προβλημάτων σε καθημερινή βάση αλλά και την συνεργασία με τον εξωτερικό σύμβουλο λογιστή – φοροτεχνικό.
Οι εταιρείες πληροφορικής αποκτούν και αυτές το δικό τους ρόλο στο διάγραμμα απαιτούμενης οργάνωσης. Εξασφαλίζουν την ορθή παραμετροποίηση των εμπορολογιστικών εφαρμογών, την τεχνική επάρκεια και συνέχεια (business continuity) και παρεμβαίνουν όποτε απαιτηθεί προκειμένου η διαδικασία να λειτουργεί απρόσκοπτα.